ไส้เลื่อนอาการ ผู้ชายจะสังเกตตัวเองอย่างไร พร้อมวิธีรักษาและป้องกัน

          ไส้เลื่อน คือ สภาวะที่ลำไส้หรืออวัยวะภายในช่องท้องหรือเนื้อเยื่อบางส่วนเคลื่อนย้ายจากตำแหน่งเดิม ผ่านผนังท้องที่บอบบางและอ่อนแอออกมานอกช่องท้อง จะสังเกตเห็นเป็นลักษณะก้อนตุง ๆ นูนออกมาจากท้อง โดยส่วนที่เคลื่อนตัวออกไปจะยังคงถูกห่อหุ้มด้วยเยื่อหุ้มเดิม ไส้เลื่อนสามารถมีโอกาสเป็นได้ทุกเพศทุกวัย แต่ผู้ชายอาจมีความเสี่ยงเป็นไส้เลื่อนมากกว่าผู้หญิงในอัตราส่วน 5:1 ทั้งนี้ โรคไส้เลื่อนแบ่งออกได้เป็นหลายชนิดตามตำแหน่งที่อวัยวะเคลื่อนไปอยู่ และตามสาเหตุการเกิด

1. ไส้เลื่อนตรงขาหนีบ (Inguinal hernia) พบในผู้ชายมากกว่าผู้หญิง 25 เท่า เป็นไส้เลื่อนชนิดที่พบได้บ่อยที่สุด คือประมาณ 75% ของไส้เลื่อนทั้งหมด โดยเฉพาะในผู้ชายวัย 40+ อาการนี้เกิดจากความอ่อนแอของผนังหน้าท้องบริเวณขาหนีบ ซึ่งเป็นมาตั้งแต่กำเนิด และอาการจะแสดงเมื่อเข้าสู่ช่วงวัยหนุ่มสาวหรือวัยกลางคน บางกรณีอาจเกิดจากการไอเรื้อรัง จากโรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง หรือถุงลมโป่งพอง แต่ถ้าปล่อยไว้นานไส้เลื่อนจะมีขนาดใหญ่ขึ้นแล้วไหลลงอัณฑะ หรือที่เรียกว่าไส้เลื่อนลงอัณฑะ หรือไส้เลื่อนลงไข่
2. ไส้เลื่อนที่สะดือ (Umbilical hernia) หรือที่เรียกกันว่าสะดือจุ่น มักพบตั้งแต่แรกเกิด ถ้าเป็นทารกที่คลอดก่อนกำหนดจะมีโอกาสพบมากขึ้น เมื่อทารกคลอดออกมาแล้ว ผนังหน้าท้องตรงสะดือก็จะปิดไปตั้งแต่ชั้นของผิวหนัง ชั้นของกล้ามเนื้อ และมีชั้นพังผืดเข้ามาปกคลุม แต่หากผนังหน้าท้องส่วนที่อยู่ใต้ชั้นของผิวหนังปิดไม่สนิท บางส่วนของลำไส้ก็จะเคลื่อนตัวออกมาอยู่ใต้สะดือและดันจนสะดือโป่งได้
3. ไส้เลื่อนกระบังลม (Hiatal hernia) เกิดจากกล้ามเนื้อและพังผืดของกระบังลมมีการหย่อนยานและเสียความยืดหยุ่น ซึ่งมักจะเกิดขึ้นในคนสูงอายุ ปัจจัยเสี่ยงร่วมคือความดันในช่องท้องที่มากกว่าปกติ
4. ไส้เลื่อนที่เกิดหลังผ่าตัด (Incisional hernia) บางครั้งการผ่าตัดที่หน้าท้องเมื่อหายแล้วก็อาจจะทำให้กล้ามเนื้อและพังผืดหย่อนยานกว่าปกติ ส่งผลให้ลำไส้เคลื่อนตัวมาตุงบริเวณนั้นได้ แต่อาการนี้จะเกิดขึ้นในอัตราที่ไม่มากนัก ประมาณ 2-10% ของผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดภายในช่องท้อง

• รู้สึกมีก้อนนูนออกมาจากภายในร่างกายบริเวณช่องท้อง และถ้านอนลงจะสามารถดันให้กลับเข้าไปในช่องท้องได้
• รู้สึกปวดบริเวณก้อน โดยเฉพาะขณะก้มตัว ยกสิ่งของ ไอหรือจาม
• มีอาการอัณฑะบวมและปวด
• รู้สึกแน่นท้องและปวดแสบปวดร้อนบริเวณช่องท้อง
• มีอาการท้องผูก มีเลือดปนในอุจจาระ
• หากเป็นไส้เลื่อนบริเวณกระบังลมอาจจะทำให้เกิดภาวะกรดไหลย้อนได้ด้วย

          สำหรับอาการที่ผู้ป่วยไส้เลื่อนต้องมาพบแพทย์ทันที ได้แก่

• ปวดบริเวณที่เป็นไส้เลื่อน
• ไม่สามารถดันก้อนนูนกลับเข้าไปในช่องท้องได้
• ปวดท้อง ท้องอืด ไม่อุจจาระ ไม่ผายลม
• คลื่นไส้ อาเจียน

1. การผ่าตัดไส้เลื่อนแบบเปิดหน้าท้อง ทำโดยปิดแผ่นตาข่ายไว้นอกช่องท้อง มีข้อดีคือ สามารถทำภายใต้ยาชาเฉพาะที่ เหมาะกับผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัว ไม่สามารถดมยาหรือบล็อกหลังได้
2. การผ่าตัดไส้เลื่อนแบบผ่านกล้องแผลเล็ก (Minimally Invasive Surgery : MIS) แพทย์จะทำการเจาะรูขนาดเล็กจำนวน 3 รู บริเวณผนังหน้าท้อง เพื่อนำลำไส้กลับไปอยู่ตำแหน่งเดิม และเสริมความแข็งแรงให้กับกล้ามเนื้อที่เป็นจุดอ่อนที่ทำให้ไส้เลื่อนเคลื่อนที่ออกด้วยแผ่นตาข่ายสังเคราะห์ รอยแผลหลังผ่าตัดมีขนาด 5-10 มิลลิเมตร เจ็บปวดน้อย ฟื้นตัวได้เร็ว

• เลี่ยงยกของหนัก เพราะทำให้มีแรงดันในช่องท้องสูง หากต้องยกให้ย่อเข่าแล้วยกขึ้น ไม่ก้มตัวยก
• รับประทานอาหารที่มีกากใย เช่น ผัก ผลไม้ และธัญพืชที่ไม่ผ่านการขัดสี เพื่อป้องกันท้องผูกและการเบ่งอุจจาระหรือปัสสาวะจนติดเป็นนิสัย
• งดเบ่งปัสสาวะ โดยเฉพาะในคนที่เป็นต่อมลูกหมากโตต้องรักษาให้หาย ถ่ายปัสสาวะได้คล่อง
• เลี่ยงปัจจัยเสี่ยงของการไอ อย่างการสูบบุหรี่ โรคหวัด
• ถ้าไอควรจิบน้ำอุ่นบ่อย ๆ และหากมีอาการไอเรื้อรังต้องรักษาให้หายขาด
• ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม

• ไส้เลื่อน อาการควรระวัง ไม่ว่าจะหญิงหรือชายก็เป็นได้
• ไขข้อข้องใจ ผู้ชายไม่ใส่กางเกงในจะทำให้เป็นไส้เลื่อนจริงไหม ?
• ผู้ชายสบายใจ ! หมอยืนยัน ไม่ใส่กางเกงใน ไม่เสี่ยงเป็นไส้เลื่อน หลังแชร์กันว่อนเน็ต