ค่า Stop ของกล้องคืออะไร ? เรื่องที่ช่างภาพมือใหม่ควรรู้

          ค่า Stop ของกล้องถ่ายรูปคืออะไรและมีประโยชน์ต่อการถ่ายภาพอย่างไร... เรื่องน่าสนใจที่ช่างภาพใหม่ควรรู้

          เชื่อเลยว่าหลายคนที่เพิ่งจับกล้องได้ไม่นานอาจเคยได้ยินคำว่า ค่าสต็อป (Stop) จากบรรดาช่างภาพมือโปรมาบ้างไม่มากก็น้อย จนได้แต่สงสัยว่าค่าดังกล่าวคืออะไรกันแน่และส่งผลในการถ่ายภาพอย่างไรบ้าง วันนี้เราจึงหยิบเรื่องน่ารู้เกี่ยวกับค่าสต็อปจากเว็บไซต์ digital-photography-school มาฝากกันครับ

          ต้องบอกก่อนว่า ค่าสต็อป เป็นตัวบ่งชี้ถึงระดับการเปิดรับแสงของกล้องถ่ายรูป ว่าแสงเข้ากล้องมากน้อยขนาดไหน โดยค่าสต็อปสามารถปรับได้จากการตั้งค่ากล้องทั้ง 3 ส่วน ไม่ว่าจะเป็นความเร็วชัตเตอร์, รูรับแสง (ค่า f) และความไวแสง (ISO) ซึ่งล้วนแต่มีความสัมพันธ์กัน ดังนี้

1. ความเร็วชัตเตอร์

          หลายคนอาจจะทราบกันดีอยู่แล้วว่า ความเร็วชัตเตอร์เป็นตัววัดค่าเวลาในการเก็บภาพของกล้อง ซึ่งปกติแล้ว ค่าความเร็วชัตเตอร์จะมาในรูปแบบของเศษส่วนวินาทีและแบบวินาที ยิ่งเราเปิดความเร็วชัตเตอร์ไว้นานเท่าไร ม่านชัตเตอร์ก็จะเปิดค้างนานตามไปด้วย ส่งผลให้มีแสงเข้าสู่กล้องมากขึ้น ยกตัวอย่างตามภาพด้านบน เห็นได้ว่าหากเปิดความเร็วชัตเตอร์ไปทางขวา ทำให้ม่านชัตเตอร์ค้างนานขึ้น แสงก็จะเข้ากล้องมากขึ้นนั่นเอง

          ไม่เพียงเท่านี้ กล้องส่วนใหญ่จะมาพร้อมกับการปรับความเร็วชัตเตอร์ 1 คลิก เท่ากับปรับแสง 1/3 สต็อป เช่น ถ้าต้องการปรับแสงขึ้น 1 สต็อป จากความเร็วชัตเตอร์ 1/250 ไปยัง 1/125 วินาที ก็ให้ปรับ 3 คลิกตามภาพตัวอย่างที่สอง (1/200 > 1/160 > 1/125) ซึ่งจุดนี้แสดงให้เห็นว่าการปรับความเร็วชัตเตอร์ ไม่เพียงแค่ส่งผลต่อความเร็วในการเก็บภาพเท่านั้น ยังมีผลต่อค่าสต็อปของแสงด้วย

2. รูรับแสง

          สำหรับ รูรับแสง ก็ตามชื่อของมันเลยคือมีหน้าที่รับแสงเข้าสู่กล้องโดยตรง ซึ่งจะมีค่าเป็น f ต่าง ๆ เช่น f/1.8, f/4, f/8 และ f/16 เป็นต้น ยิ่งตัวเลขน้อยเท่าไร รูรับแสงก็จะเปิดกว้าง แสงก็จะเข้ากล้องมากขึ้น ในทางกลับกัน หากปรับค่า f ที่มีตัวเลขสูง ๆ รูรับแสงก็จะแคบลง ส่งผลให้มีแสงเข้าถึงกล้องน้อยลง ทว่าการปรับค่า f แต่ละคลิก ก็เป็นการปรับแสงทีละ 1/3 สต็อปเช่นเดียวกัน ถ้าอยากปรับแสงลง 1 สต็อปจาก f/5.6 ก็หมุนเปลี่ยนรูรับแสง 3 คลิก เป็น f/6.3 > f/7.1 > f/8.0 นั่นเอง

3. ความไวแสง

          ส่วนความไวแสงหรือค่า ISO เป็นระบบควบคุมแสงสว่างที่จะเข้ากระทบเซ็นเซอร์ภาพ เมื่อเราดันค่า ISO สูง แสงในภาพก็จะสว่างขึ้นด้วย แต่ก็จะมีนอยซ์มากขึ้นเช่นกัน ทว่ากล้องถ่ายรูปส่วนใหญ่มีค่าความไวแสงเพียงแค่ 7 ระดับเท่านั้น ตั้งแต่ ISO 100 - 6400 แต่บางรุ่นอาจปรับได้ถึง ISO 25600 หรือมากกว่า จากภาพตัวอย่างข้างต้น สามารถสังเกตได้ว่าค่า ISO จะเพิ่มขึ้นทีละเท่าตัว หมายความว่าถ้าปรับความไวแสง 1 คลิก ก็จะปรับแสง 1 สต็อป

          เมื่อนำทั้ง 3 ส่วนมารวมกัน จะเห็นได้ว่าค่าสต็อปของความเร็วชัตเตอร์, รูรับแสง และความไวแสง ล้วนเท่ากัน เรียกได้ว่าหากปรับแสงขึ้น 1 สต็อปด้วยการปรับความเร็วชัตเตอร์ เท่ากับการปรับรูรับแสงและความไวแสงขึ้น 1 สต็อปเหมือนกัน ซึ่งช่วยเพิ่มความสะดวกในการถ่ายภาพมากเลยทีเดียว ในกรณีที่เราอยากเพิ่มระยะชัดลึกในภาพ แต่เปิดรูรับแสงแคบ ๆ ไม่ได้มากเท่าที่ควร เพราะภาพจะมืดลง ก็ให้ปรับค่าสต็อปของความเร็วชัตเตอร์หรือความไวแสงขึ้นแทนได้

          ยกตัวอย่างเช่น การถ่ายภาพแลนด์สเคป แล้วกล้องอ่านค่าแสงได้ถูกต้องที่ความเร็วชัตเตอร์ 1/500 วินาที ที่ f/5.6 และความไวแสง ISO 100 แต่ว่าหากเก็บภาพด้วยค่าดังกล่าวตามที่กล้องกำหนดให้ ภาพที่ได้จะไม่ชัดเจนทั้งภาพ ก็ให้ปรับรูรับแสงจาก f/5.6 เป็น f/11 ทว่าก็จะทำให้ได้ภาพที่มืดลง เพราะเราปรับแสงลงไป 2 สต็อปด้วย ฉะนั้นให้เพิ่มแสงขึ้นอีก 2 สต็อปโดยการเปลี่ยนความเร็วชัตเตอร์จาก 1/500 เป็น 1/125 วินาที ส่วนความไวแสงอาจปรับได้ไม่เกิน ISO 400 แต่ถ้าไม่อยากให้ภาพมีนอยซ์ ก็เปิดไว้ที่ ISO 100 เพียงเท่านี้ ภาพก็จะออกมาดูสวยคมชัดทั้งภาพแล้วครับ

          เมื่อได้ทราบอย่างนี้แล้ว หวังว่าจะช่วยให้ช่างภาพมือใหม่จำนวนไม่น้อยเข้าใจเรื่องค่าสต็อปของแสงในภาพมากขึ้นนะครับ ส่วนใครที่อยากลองปรับค่าสต็อปดูบ้างละก็ จัดเลยครับ อย่าลืมว่าการตั้งค่ากล้องไม่มีข้อกำหนดตายตัว เอาเป็นว่าถ่ายภาพให้สนุก แล้วเอาภาพสวย ๆ ไปแชร์ให้เพื่อนชมกันด้วยล่ะ :D


ภาพจาก digital-photography-school.com, photographymad.com, canadiannaturephotographer.com